نگاهی دقیق‌تر به آرایه‌های ادبی

چهار گروه اصلی سؤالات در درس ادبیات عبارت‌اند از: تاریخ ادبیات، معنای کلمات و املا، قرابت‌های معنایی و آرایه‌های ادبی.

از 25 سؤال درس زبان و ادبیات فارسی 3 الی 4 سؤال از مبحث آرایه‌های ادبی است. آرایه‌هایی نظیر تلمیح، تضاد، تشبیه، تشخیص و...

در نگاه اول شاید تعدد آرایه‌های ادبی، یادگیری و تسلط بر آن‌ها را کمی دور از دسترس نشان دهد. این نگاه، نگاه کسی است که می‌خواهد تمام آرایه‌های ادبی را حفظ کند و در این صورت  مجبور است حجم بالایی از جملاتی که آرایه ادبی دارند به حافظه سپارد و  وقتی گفته می‌شود فلان جمله استعاره دارد، آن را بی‌آن‌که حتی دلیلش را بداند حفظ می‌کند.

بیایید دقیق‌تر به موضوع نگاه کنیم. آرایه از آراستن می‌آید. آرایه‌های ادبی همان زیبایی‌های ادبی هستند که یک نویسنده یا شاعر برای آراستن متن خود از آن استفاده می‌کند. شناخت (و نه فقط حفظ کردن) این آرایه‌ها به ما کمک می‌کند تا این زیبایی‌ها را کشف کنیم و از مطالعه‌ی خود لذت ببریم. به همین ترتیب وقتی سؤالی از این مبحث در آزمون‌ها از متنی خارج از کتاب درسی آورده می‌شود، به‌راحتی می‌توانیم به آن پاسخ دهیم. پس باید تک تک آرایه‌ها را خوب یاد بگیریم و با کمک کتاب آن‌ها را تمرین کنیم. سعی کنیم خودمان آرایه‌ها را کشف کنیم. وقتی خوب یاد گرفتیم، حفظ کردن ابیات و جملات آرایه‌دار متن کتاب نیز برای‌مان راحت‌تر می‌شود.

ممکن است در تست‌ها با سؤالاتی نظیر این‌که کدام گزینه آرایه‌های مذکور را دارد (یا ندارد) مواجه شوید. در این مواقع همیشه با آرایه‌های ساده‌تر یا آن‌هایی که بهتر بلد هستید شروع کنید و به بررسی گزینه‌ها بپردازید تا گزینه‌‌ی درست را پیدا کنید. آرایه‌هایی نظیر مراعات‌النظیر، تضاد یا حتی تشبیه مثال‌های خوبی در این زمینه هستند.

یادتان باشد سرعت عمل در رسیدن به جواب نیز مهم است و این سرعت عمل به میزان تسلط شما بستگی دارد و تسلط از تمرین کافی به دست می‌آید. پس به میزان کافی تست کار کنید تا در زمانی کوتاه به پاسخ دست پیدا کنید.